De succesvolste passagiersvliegtuigen zijn niet de grootste. De Boeing 737, het type waar onder meer Ryanair mee vliegt, is het meest gebouwd. De Airbus A320-familie komt aardig in de buurt.
Het type ‘narrow-body’ is een competitieve markt voor de twee grootste vliegtuigbouwers van de wereld, aan weerszijden van de Atlantische Oceaan. Boeing heeft sinds de jaren zestig bijna tienduizend 737’s gemaakt. Airbus tikt met de A318, -19, -20 en -21 al de 7.500 aan. En met duizenden orders voor de kisten in de komende jaren ziet het er niet naar uit dat de vraag afneemt.
Want de trend in de luchtvaart is duidelijk: kleinere toestellen zijn superieur ten opzichte van zware en kostbare jumbo’s.
Als je 400 of zelfs 600 mensen in een vliegtuig moet stoppen om een winstgevende vlucht uit te voeren, moet de route wel druk genoeg zijn. Daarom zijn de narrow-body’s aan een niet te stuiten opmars bezig. Ze stellen maatschappijen in staat om routes met een lage vraag toch winstgevend te houden of kunnen op drukke routes meerdere vluchten per dag aanbieden.
Genoeg ruimte op die markt om nét iets anders te bieden dan Boeing of Airbus. En een groeiend aantal bedrijven doet precies dat. Maar voordat we de uitdagers aan je voorstellen – een kijkje in de catalogus van Airbus en Boeing.
De Kampioenen
• Airbus A320neo-familie
De A320 viert dit jaar zijn dertigste verjaardag en de 'neo' is de derde generatie van het toestel in die periode. In deze periode heeft het Europese bedrijf 7.600 van het type verkocht.
De nieuwe motoren (neo staat voor 'new engine option') zijn zuiniger, stiller en beter in staat om de cabine van frisse lucht te voorzien. Lufthansa vliegt al met deze uitvoering en Airbus heeft een reusachtige 5.000 orders ontvangen sinds de lancering van de nieuwe generatie.
• Boeing 737 MAX
De belangrijkste en eigenlijk enige concurrent voor de A320-familie is de Boeing 737, die al vijftig jaar in de verkoop staat. Een oud beestje dus, maar ook deze kist heeft een nieuwe generatie in aantocht: de 737 MAX. Nieuwe motoren, vleugels, cockpit en tal van andere updates. Hij is te koop in vier versies, van 149 stoelen tot 220.
Boeing heeft een orderboek met ruim 3.700 bestellingen. Het eerste toestel ging vorige week de lucht in bij de Maleisische maatschappij Malindo Air.
De Uitdagers
• Bombardier C-serie
Het Canadese Bombardier maakt al decennia kleine, regionale vliegtuigen. En met succes. Onder meer de Dash-8 is populair bij maatschappijen die vooral korte vluchten uitvoeren.
Maar met de C-serie, die vooralsnog bestaat uit twee types, zet Bombardier een gewaagde stap op het competitiefste speelveld in haar branche.
Problemen zijn er zat, want het toestel is pas veel later gaan vliegen en in dienst genomen dan aanvankelijk gepland was. Canadese overheden verleenden het bedrijf subsidies en ronduit staatssteun om te voorkomen dat de oplopende kosten heel Bombardier zouden doen neerstorten.
De C-serie is inmiddels in gebruik bij Swiss en het Letse airBaltic. Bombardier hoeft er vooralsnog minder dan 400 te bouwen, waarmee de bestellingen fors achterlopen op die van Airbus en Boeing. De al vliegende CS100 en CS300 zijn echter wel lovend ontvangen door passagiers en bemanning.
• Embraer E-Jet E2
In een enigszins vergelijkbare positie verkeerd het Braziliaanse Embraer. Ook dit bedrijf is groot in klein. De bescheiden vliegtuigen die het tot zover maakte, vinden vooral hun weg op routes met een lagere vraag.
Maar ook Embraer waagt de stap, met de tweede generatie van haar E-Jet, de E2. Het moet een kleiner (en daarmee zuiniger en flexibeler) alternatief zijn voor de A319 of 737 MAX7. Net als Bombardier staan de luchtvaartmaatschappijen nog niet in de rij voor het toestel, met slechts 270 orders.
• Mitsubishi MRJ
Japan heeft al decennia geen vliegtuigen meer geproduceerd, maar met de Mitsubishi MRJ komt daar een einde aan. De familie bestaat uit de MRJ70 met plek voor 80 reizigers en de MRJ90 met 92 stoelen. Daarmee hoopt de ontwikkelaar vooral de binnenlandse markt in Japan te bedienen, waar Boeing marktleider is.
Andere luchtvaartmarkten in Azië, zoals India, de Filipijnen en Indonesië, groeien in ongekend tempo en hebben een aanzienlijke honger voor nieuwe toestellen.
De MRJ moet volgend jaar de eerste passagiers gaan vervoeren. Mitsubishi heeft tot nu toe 220 orders ontvangen.
• COMAC ARJ21
De COMAC ARJ21 is het eerste moderne vliegtuig uit China. Het bedrijf erachter - Commercial Aircraft Corporation of China - bestaat nog geen tien jaar en is specifiek opgetuigd om een binnenlands toestel te maken voor de snel uitdijende luchtvaartsector.
Boeing voorspelt dat Chinese maatschappijen in de komende jaren zeker 6.300 kisten gaan kopen, wat gelijkstaat aan een marktwaarde van 1 triljoen dollar (89 biljard euro).
De ARJ21, met een capaciteit van 90 stoelen, vliegt inmiddels in China, waar de optimistische luchtvaartmaatschappij Henan Airlines 100 toestellen van het type heeft besteld.
• COMAC C919
Iets grotere ambities heeft COMAC met de C919 die hard tegen hard moet met de 737 MAX en Airbus A320 - die trouwens ook in China gebouwd worden. Voor deze kist met 170 stoelen heeft COMAC inmiddels 517 orders mogen noteren. Het duurt nog wel tot 2020 voordat dit type echt op lijnvluchten zal vliegen.
• Irkut MC-21
Met iconische toestellen van Iljoesjin en Jakovlev is het wel weer eens tijd dat de Russen een 'eigen' vliegtuig produceren. Dat moet gaan lukken met de Irkut MC-21.
Het bedrijf dat dit toestel bouwt, Irkut, heeft op dit moment nog maar 175 orders voor het type, vooral bij Russische maatschappijen. Dat heeft misschien te maken met het feit dat dit de eerste keer is dat het bedrijf een passagierstoestel maakt, al verdiende het wel zijn sporen in de militaire luchtvaartbouw.